Yerba Mate

Przygotowanie naparu Yerba Mate

1. Wsyp susz do naczynia: od ¹/₃ do ³/₄ jego objętości*. 
2. Przykryj naczynie dłonią, ułóż do góry dnem i potrząsaj nim tak, aby najdrobniejsza część suszu znalazła się przy górze naczynia. 
3. Ustaw naczynie wraz z suszem pod skosem i zalej wodą o temperaturze 70-80 stopni Celsjusza w pustą przestrzeń. 
4. Włóż bombillę w miejsce, gdzie nalewana była woda (i więcej jej już nie ruszaj, żeby się nie zapchała!). Pierwsza zaparzka wchłania większość wody (sucha yerba pęcznieje), więc po chwili trzeba dolać nowej. 
5. Po 2-3 minutach yerba jest już zaparzona, gotowa do wypicia.

Zalety Yerba Mate: jak napój z Ameryki Południowej może wspierać Twój organizm

Yerba Mate, napój pochodzący z Ameryki Południowej, zdobył ogromną popularność na całym świecie. Szacuje się, że rocznie wypija się ponad miliard litrów tego napoju, a jego sprzedaż rośnie szczególnie dynamicznie w Europie i Ameryce Północnej. Co sprawia, że jest tak wyjątkowy? Przyjrzyjmy się bliżej temu naturalnemu eliksirowi energii i zdrowia.

Co zawiera Yerba Mate i jak działa?

Liście mate, czyli ostrokrzewu paragwajskiego, są bogate w szereg składników pokarmowych, w tym w polifenole zawarte w surowcu, takie jak kwasy fenolowe i kwas chlorogenowy. Te substancje bioaktywne wykazują silne właściwości antyoksydacyjne oraz właściwości przeciwutleniające, wspomagające organizm w walce z procesami starzenia oraz chroniące przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.

Yerba zawiera także witaminy z grupy B, magnez, cynk, potas oraz szereg innych minerałów, które wpływają korzystnie na układ nerwowy, poprawiają krążenie, wspomagają metabolizm oraz wspomagają trawienie. Według badań Heinrichs R., Malavolta E. (2001), przeprowadzonych na komercyjnych próbkach mate (70% liści, 30% patyczków), w 100 g suchego surowca znajdziemy m.in.:

• Potas: 1300 mg/100 g

• Fosfor: 90 mg/100 g

• Wapń: 630 mg/100 g

• Magnez: 490 mg/100 g

• Żelazo: 18,5 mg/100 g

• Mangan: 88 mg/100 g

• Cynk: 4 mg/100 g

• Miedź: 0,89 mg/100 g

• Sód: 3,9 mg/100 g

• oraz śladowe ilości innych pierwiastków, takich jak nikiel, chrom czy kobalt.

Jak działa Yerba Mate?

Zawartość kluczowych minerałów, w tym potasu, wapnia i magnezu, może korzystnie wpływać na funkcjonowanie układu nerwowego, regulację ciśnienia krwi oraz gospodarkę elektrolitową. Wysoka podaż manganu (88 mg/100 g) i żelaza (18,5 mg/100 g) wspomaga z kolei procesy krwiotwórcze, metabolizm i prawidłową pracę enzymów.

Nie należy zapominać, że regularne delektowanie się yerbą niesie ze sobą właściwości przeciwzapalne, co oznacza, że napar może pozytywnie oddziaływać na organizm w walce z infekcjami i stanami zapalnymi. Ponadto Yerba Mate działa pobudzająco dzięki zawartość kofeiny, zwanej potocznie mateiną. Ten efekt stymulujący jest jednak łagodniejszy i bardziej zrównoważony niż po spożyciu kawy.

Kofeina w yerbie łączy się z innymi alkaloidami, takimi jak teobromina i teofilina, co powoduje, że w Yerba Mate właściwości pobudzające objawiają się w formie delikatnego, acz długotrwałego przypływu energii. W efekcie odporność organizmu na zmęczenie wzrasta, a uczucie zmęczenia staje się mniej dokuczliwe. Dzięki temu mate może wspomagać koncentrację oraz przyczyniać się do poprawy samopoczucia, nie powodując przy tym gwałtownych „skoków energetycznych”, typowych dla kawy.

„Zarówno bogactwo składników mineralnych, jak i obecność substancji bioaktywnych (polifenole, alkaloidy) sprawiają, że Yerba Mate jest ceniona nie tylko za walory smakowe, ale również za pozytywny wpływ na organizm” – podkreślają autorzy opracowania.

Yerba może również działać korzystnie na ciśnienie krwi oraz rozszerzać naczynia wieńcowe, co pomaga obniżyć ciśnienie krwi i poprawia krążenie. Dzięki temu organizm jest lepiej dotleniony i odżywiony, a narządy wewnętrzne funkcjonują sprawniej. Ważne jest także to, że napar Yerba Mate wpływa na wydzielanie soku żołądkowego, wspierając metabolizm tłuszczów i trawienie.

Harmoniczne i zdrowe pobudzenie

Yerba Mate swoje właściwości pobudzające zawdzięcza obecności kofeiny, która w tym napoju działa w synergii z innymi alkaloidami purynowymi, takimi jak teobromina i teofilina. Dzięki temu efekt pobudzenia jest łagodniejszy, długotrwały i bardziej równomierny w porównaniu do tradycyjnych źródeł kofeiny, takich jak kawa czy herbata.

Zawartość alkaloidów w suszu Yerba Mate:

• Kofeina: 0,4–1,7% suchej masy (maksymalnie 2,4%).

• Teobromina: 0,15–0,76% suchej masy (maksymalnie 0,9%).

• Teofilina: obecna w śladowych ilościach (<0,05%).

Badania wskazują, że teobromina, występująca w znacznych ilościach w liściach ostrokrzewu paragwajskiego, wspiera układ sercowo-naczyniowy, pomagając w rozszerzaniu naczyń krwionośnych i zmniejszając ryzyko nagłych skoków ciśnienia (Heck CI, de Mejia EG, 2007). Synergiczne działanie kofeiny i teobrominy sprawia, że Yerba Mate jest idealnym wyborem dla osób wrażliwych na działanie kofeiny, zapewniając delikatne i stabilne pobudzenie bez gwałtownych spadków energii.

Wsparcie dla pracy umysłowej i koncentracji

Yerba dostarcza nie tylko energii, ale także składników, które wspierają pracę mózgu. Magnez, obecny w naparze, poprawia pamięć, pomaga w nauce i wspiera funkcjonowanie układu nerwowego. Badania opublikowane w czasopiśmie Advances in Nutrition wskazują, że odpowiedni poziom magnezu w organizmie odgrywa kluczową rolę w zdrowiu neurologicznym.

Przeprowadzona analiza wykazała, że optymalne stężenie magnezu w surowicy krwi (około 0,85 mmol/L) jest związane z mniejszym ryzykiem demencji i zaburzeń poznawczych. Wyniki te sugerują, że odpowiednia podaż magnezu może wspierać zdolności poznawcze, w tym pamięć i koncentrację.

Dzięki temu yerba zyskuje popularność wśród studentów, programistów oraz osób pracujących umysłowo. To naturalne wsparcie dla efektywności w pracy i nauce. Yerba pomaga w skupieniu i zwiększa produktywność. To doskonałe rozwiązanie dla tych, którzy potrzebują naturalnego źródła energii.

Yerba Mate a zdrowy układ odpornościowy

Lista bioaktywnych składników yerbie, takich jak flawonoidy, kwercetyna czy rutyna, pokazuje, jak skutecznie napój ten wspiera układ odpornościowy. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i przeciwutleniającym napar z ostrokrzewu paragwajskiego naturalnie wzmacnia odporność organizmu, a regularne picie Yerba Mate może dodatkowo zwiększyć tolerancję na alergeny i infekcje.

Badania przeprowadzone przez Olate-Briones i współpracowników (2024) dowodzą, że Yerba Mate może skutecznie zmniejszać objawy stanów zapalnych, takich jak colitis, poprzez wspieranie różnicowania makrofagów w kierunku fenotypu przeciwzapalnego M2. W badaniu wykorzystano model colitis indukowany u myszy, a wyniki wskazują na zwiększenie przeżywalności zwierząt oraz redukcję objawów choroby dzięki spożyciu Yerba Mate.

Co więcej, wpływała ona także na mikrobiotę jelitową, wspierając rozwój korzystnych bakterii, takich jak Lactobacillus i Lactococcus, co dodatkowo wzmacniało działanie immunomodulacyjne napoju.

Yerba Mate dla aktywnych fizycznie

Napar z suszu Yerba Mate to prawdziwa „bomba energetyczna”, która dostarcza organizmowi witamin, minerałów i antyoksydantów. Dzięki kofeinie w połączeniu z teobrominą, naturalne substancje ostrokrzewu paragwajskiego zwiększają wydolność i wytrzymałość organizmu, co czyni go idealnym dla sportowców i osób prowadzących aktywny tryb życia. Dodatkowo, Yerba Mate przyspiesza regenerację po wysiłku fizycznym i chorobach.

Badania opublikowane w British Journal of Nutrition wykazały, że regularne spożywanie naparu Yerba Mate znacząco przyspiesza regenerację siły mięśniowej po intensywnym wysiłku fizycznym. W randomizowanym badaniu z udziałem mężczyzn stwierdzono, że już po 24 godzinach od ćwiczeń ekscentrycznych siła mięśniowa powracała szybciej o 8,6% w grupie spożywającej Yerba Mate w porównaniu do grupy kontrolnej.

Autorzy badania przypisują ten efekt bogatej zawartości związków fenolowych i antyoksydantów w naparze, które pomagają zmniejszyć stres oksydacyjny i wspierają regenerację komórek mięśniowych.

Yerba Mate dostarcza energii potrzebnej do intensywnych treningów i wspomaga regenerację, co sprawia, że jest doskonałym wyborem dla osób poszukujących naturalnego wsparcia dla swojego aktywnego stylu życia.

Jak Yerba Mate może pomóc w odchudzaniu?

Spożywanie Yerba Mate może być pomocne w procesie odchudzania dzięki swoim unikalnym właściwościom. Zawarte w niej składniki, takie jak kofeina, teobromina i teofilina, stymulują układ nerwowy, co prowadzi do przyspieszenia metabolizmu i efektywniejszego spalania tłuszczu oraz wpływa korzystnie na metabolizm tłuszczów.

Dodatkowo Yerba Mate może wpływać na kontrolę apetytu, pomagając zmniejszyć uczucie głodu i ułatwiając utrzymanie deficytu kalorycznego niezbędnego do utraty wagi. Badania wykazały, że spożycie tego napoju powoduje szybsze odczuwanie sytości, co skutkuje ograniczeniem spożycia kalorii w ciągu dnia.

Co więcej, Yerba Mate może wpływać na metabolizm lipidów, hamując aktywność lipazy trzustkowej – enzymu odpowiedzialnego za rozkład tłuszczów – co prowadzi do zmniejszenia ich wchłaniania z pożywienia. Regularne spożywanie naparu, szczególnie w połączeniu z aktywnością fizyczną, sprzyja redukcji tkanki tłuszczowej poprzez zwiększenie wydatku energetycznego organizmu i poprawę wykorzystania tłuszczów jako źródła energii.

Potwierdzeniem tych właściwości są wyniki badań klinicznych, takich jak badanie przeprowadzone przez Kim i współpracowników (2015). Wykazano w nim, że 12-tygodniowa suplementacja Yerba Mate przyczyniła się do istotnej redukcji masy tkanki tłuszczowej, obniżenia procentowej zawartości tłuszczu w organizmie oraz zmniejszenia wskaźnika talia-biodra (WHR) u otyłych uczestników badania w porównaniu z grupą placebo. Te wyniki dodatkowo wspierają tezę, że Yerba Mate może stanowić skuteczne wsparcie w procesie odchudzania.

Dlaczego więc warto pić Yerba Mate i skąd wzięła się jej popularność?

Nasza ukochana roślina zdobyła serca ludzi na całym świecie dzięki swoim zdrowotnym korzyściom i wyjątkowemu rytuałowi picia. Yerba Mate to coś więcej niż napój – to sposób na życie. Tradycyjnie yerbę pije się w gronie rodziny i przyjaciół, dzieląc się jednym naczyniem zwanym "mate" oraz rurką "bombillą". Taki sposób picia sprzyja rozmowom i budowaniu więzi.

W Paragwaju codzienne picie yerby to rytuał, który łączy ludzi w pracy, szkołach i w domach. Na ulicach czy w parkach można zobaczyć osoby niosące termosy z wodą i mate w ręce, co podkreśla, jak ważny jest dla nich ten napój. Jest to nie tylko chwila relaksu, ale też okazja do rozmów i zacieśniania więzi społecznych. W krajach takich jak Argentyna czy Paragwaj picie Yerba Mate to codzienny rytuał, który integruje rodziny i przyjaciół. Dzieląc się jednym naczyniem, ludzie budują więzi, a napar staje się symbolem wspólnoty i gościnności.

W Polsce, Yerba Mate dla wielu z nas stała się zdrowszą alternatywą dla kawy, oferując pobudzenie bez gwałtownego spadku energii. Jeśli szukasz zdrowego źródła energii, poznaj niezwykłe właściwości Yerba Mate, spróbuj jak smakuje i dołącz do milionów jej miłośników!

Żadne ze stwierdzeń zawartych na tej stronie nie należą do oficjalnego rejestru oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności na terenie UE.
Sprzedawane produkty nie mają na celu diagnozować, leczyć lub zapobiegać żadnej chorobie.

_ _ _ _ _

Przypis / Bibliografia

1. Heinrichs, R., & Malavolta, E. (2001). Mineral composition of a commercial product from mate-herb (Ilex paraguariensis St. Hil.). Cienc. Rural, 31(5), 781–785.
2. Heck CI, de Mejia EG. (2007). Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis): A Comprehensive Review on Chemistry, Health Implications, and Technological Considerations. Journal of Food Science
3. Filip R, López P, Giberti G, Coussio J, Ferraro G. (2001) Phenolic compounds in seven South American Ilex species. Fitoterapia.
4. Bravo L., Goya L., Lecumberri E. (2007) LC/MS characterization of phenolic constituents of mate (IIex paraguariensis, St. Hill.) and its antioxidant activity compared to commonly consumed beverages. Food Res. Inter
5. "Does Yerba Mate Contain Caffeine or Mateine?" Erowid. http://www.erowid.org/plants/yerba_mate/yerba_mate_chemistry1.shtml (Retrieved: 10.01.2025)
6. Kim, SY., Oh, MR., Kim, MG. et al. Anti-obesity effects of Yerba Mate (Ilex Paraguariensis): a randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. BMC Complement Altern Med 15, 338 (2015). https://doi.org/10.1186/s12906-015-0859-1
7. Panza VP, Diefenthaeler F, Tamborindeguy AC, et al. Effects of mate tea consumption on muscle strength and oxidative stress markers after eccentric exercise. British Journal of Nutrition. 2016;115(8):1370-1378. doi:10.1017/S000711451600043X
8. Magnesium and Cognitive Health in Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis Chen, Fan et al. Advances in Nutrition, Volume 15, Issue 8, 100272
9. Olate-Briones, A., Albornoz-Muñoz, S., Rodríguez-Arriaza, F., Rodríguez-Vergara, V., Aguirre, J. M., Liu, C., Peña-Farfal, C., Escobedo, N., & Herrada, A. A. (2024). Yerba Mate (Ilex paraguariensis) Reduces Colitis Severity by Promoting Anti-Inflammatory Macrophage Polarization. Nutrients, 16(11), 1616. https://doi.org/10.3390/nu16111616

Paweł Piwowar,

Założyciel sklepu Dobre Ziele. Pije Yerba Mate nieprzerwanie od 2005 roku.